فن کالا | بهترین قیمت باتری سمعک | خرید باتری سمعک با کیفیت
نویسنده: پریسا بهشتی 
انواع کم شنوایی و روش‌های درمان کم شنوایی
مقدمه
کم شنوایی یکی از شایع‌ترین مشکلات حسی در جهان است که بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیش از ۱.۵ میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار داده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ این تعداد به ۲.۵ میلیارد نفر برسد. کم شنوایی می‌تواند در هر سنی رخ دهد و تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی، ارتباطات، و رشد اجتماعی و تحصیلی افراد بگذارد. این مقاله به بررسی انواع کم شنوایی، علل آنها، و روش‌های درمانی موجود، از جمله رویکردهای سنتی و نوآوری‌های اخیر در جهان، می‌پردازد.
انواع کم شنوایی
کم شنوایی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: حسی‌عصبی، انتقالی، و مختلط. هر نوع ویژگی‌ها و علل خاص خود را دارد که تشخیص دقیق آنها برای انتخاب درمان مناسب ضروری است.
۱. کم شنوایی حسی‌عصبی (Sensorineural Hearing Loss)
این نوع کم شنوایی، که شایع‌ترین نوع است، به دلیل آسیب به گوش داخلی (حلزون گوش) یا عصب شنوایی ایجاد می‌شود. سلول‌های مویی حلزون، که مسئول تبدیل امواج صوتی به سیگنال‌های الکتریکی هستند، ممکن است به دلایل زیر آسیب ببینند:
پیری (پره‌سبی‌کوزیس): حدود ۳۰٪ از افراد بالای ۶۰ سال دچار کم شنوایی مرتبط با سن می‌شوند.
قرار گرفتن در معرض سر و صدا: مانند استفاده طولانی‌مدت از هدفون با صدای بلند یا کار در محیط‌های پر سر و صدا.
بیماری‌ها و داروها: داروهای اتوتوکسیک (مثل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها) یا بیماری‌هایی مثل منییر.
عوامل ژنتیکی: حدود نیمی از موارد کم شنوایی مادرزادی به دلیل جهش‌های ژنتیکی است.
این نوع کم شنوایی معمولاً دائمی است و با روش‌های پزشکی یا جراحی قابل درمان نیست، اما دستگاه‌های کمکی مثل سمعک و کاشت حلزون می‌توانند مؤثر باشند.
۲. کم شنوایی انتقالی (Conductive Hearing Loss)
کم شنوایی انتقالی زمانی رخ می‌دهد که امواج صوتی نمی‌توانند به گوش داخلی برسند، به دلیل مشکلات در گوش خارجی یا میانی. علل شایع شامل موارد زیر است:
تجمع جرم گوش: انسداد کانال گوش توسط جرم یا اشیای خارجی.
عفونت گوش میانی (اوتیت میانی): شایع در کودکان، که می‌تواند باعث تجمع مایع در گوش میانی شود.
پارگی پرده گوش: ناشی از ضربه یا عفونت.
اتواسکلروز: سفت شدن استخوانچه‌های گوش میانی.
این نوع کم شنوایی اغلب با درمان پزشکی (مثل آنتی‌بیوتیک برای عفونت) یا جراحی (مثل میرینگوپلاستی برای ترمیم پرده گوش) قابل بهبود است.
۳. کم شنوایی مختلط (Mixed Hearing Loss)
این نوع ترکیبی از کم شنوایی حسی‌عصبی و انتقالی است. به عنوان مثال، فردی ممکن است به دلیل پیری دچار کم شنوایی حسی‌عصبی باشد و همزمان به دلیل عفونت گوش میانی، مشکل انتقالی نیز داشته باشد. درمان این نوع کم شنوایی به رفع هر دو مؤلفه بستگی دارد.
علل و عوامل خطر
کم شنوایی می‌تواند از عوامل متعددی ناشی شود:
ژنتیک: جهش‌هایی در ژن‌هایی مثل GJB2 یا TMC1 می‌توانند باعث کم شنوایی مادرزادی شوند.
عفونت‌ها: بیماری‌هایی مثل سرخک، مننژیت، یا عفونت‌های مزمن گوش.
سر و صدا: قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض صداهای بالای ۸۵ دسی‌بل، مثل کنسرت‌ها یا ماشین‌آلات صنعتی.
داروها: شیمی‌درمانی یا برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل جنتامایسین) می‌توانند به گوش داخلی آسیب بزنند.
ضربه: آسیب‌های سر یا گوش می‌توانند ساختارهای شنوایی را مختل کنند.
روش‌های تشخیص
تشخیص کم شنوایی معمولاً با استفاده از تست‌های شنوایی‌سنجی (ادیومتری) انجام می‌شود. این تست‌ها شامل:
ادیومتری تون خالص: برای تعیین آستانه شنوایی در فرکانس‌های مختلف.
ادیومتری گفتاری: برای ارزیابی توانایی درک کلمات.
تمپانومتری: برای بررسی عملکرد گوش میانی.
تست OAE و ABR: برای غربالگری نوزادان یا تشخیص مشکلات عصبی.
ادیوگرام، نموداری که نتایج این تست‌ها را نشان می‌دهد، به متخصصان کمک می‌کند نوع و شدت کم شنوایی را تعیین کنند.
روش‌های درمان
درمان کم شنوایی به نوع، شدت، و علت آن بستگی دارد. در ادامه، روش‌های درمانی رایج و نوظهور بررسی می‌شوند.
۱. درمان‌های پزشکی و جراحی
درمان عفونت‌ها: آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچ برای عفونت‌های گوش.
جراحی: روش‌هایی مثل میرینگوپلاستی (ترمیم پرده گوش)، استاپدکتومی (برای اتواسکلروز)، یا برداشتن کلستئاتوم می‌توانند کم شنوایی انتقالی را بهبود دهند.
گلوکوکورتیکوئیدها: برای کم شنوایی ناگهانی حسی‌عصبی (SSNHL)، تزریق داخل‌تیمپانیک یا خوراکی استروئیدها می‌تواند مؤثر باشد، اگرچه نتایج متغیر است.
۲. دستگاه‌های کمکی
سمعک: این دستگاه‌ها صداها را تقویت می‌کنند و برای کم شنوایی خفیف تا شدید مناسب‌اند. سمعک‌های مدرن، مثل مدل‌های پشت‌گوشی یا داخل‌کانال، بسیار کوچک و پیشرفته‌اند.
کاشت حلزون: برای افراد با کم شنوایی عمیق که سمعک برایشان مؤثر نیست، کاشت حلزون می‌تواند سیگنال‌های صوتی را مستقیماً به عصب شنوایی منتقل کند. این روش به‌ویژه در کودکان زیر ۶ ماه نتایج عالی دارد.
دستگاه‌های استخوانی (BAHA): برای کم شنوایی انتقالی یا مختلط که با جراحی قابل درمان نیست.
۳. درمان‌های نوین و تحقیقاتی
ژن‌درمانی: پیشرفت‌های اخیر در ژن‌درمانی، به‌ویژه با استفاده از فناوری CRISPR-Cas9، امیدهایی برای درمان کم شنوایی ژنتیکی ایجاد کرده است. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ نشان داد که ویرایش ژن TMC1 در موش‌ها می‌تواند کم شنوایی را بهبود دهد. با این حال، این روش هنوز در مراحل اولیه است و چالش‌هایی مثل دقت انتقال ژن و عوارض جانبی دارد.
درمان با سلول‌های بنیادی: تحقیقات در دانشگاه‌هایی مثل استنفورد و MIT بر بازسازی سلول‌های مویی گوش داخلی با استفاده از سلول‌های بنیادی تمرکز دارد. این روش می‌تواند در آینده کم شنوایی حسی‌عصبی را درمان کند.
داروهای جدید: داروی LY3056480، که در آزمایش‌های انسانی در اروپا تست شده، نشان داده که می‌تواند شنوایی را در ۴۵٪ بیماران بهبود دهد. این دارو با تزریق به گوش داخلی عمل می‌کند و می‌تواند انقلابی در درمان کم شنوایی باشد.
۴. توان‌بخشی و آموزش
آموزش گفتار و زبان: برای کودکان با کم شنوایی، برنامه‌های توان‌بخشی زودهنگام (قبل از ۶ ماهگی) می‌توانند رشد گفتاری و اجتماعی را بهبود دهند.
سیستم‌های FM: این دستگاه‌ها برای کودکان در کلاس درس صداهای معلم را مستقیماً به گوش منتقل می‌کنند.
زبان اشاره: برای افراد با کم شنوایی عمیق، یادگیری زبان اشاره می‌تواند ارتباطات را تقویت کند.
پیشگیری از کم شنوایی
محافظت از گوش: استفاده از گوش‌گیر در محیط‌های پر سر و صدا.
غربالگری زودهنگام: به‌ویژه برای نوزادان و کودکان.
واکسیناسیون: پیشگیری از بیماری‌هایی مثل سرخک و مننژیت که می‌توانند به شنوایی آسیب بزنند.
تغذیه: مطالعه‌ای در هلند نشان داد که مکمل‌های اسید فولیک می‌توانند کاهش شنوایی مرتبط با سن را کند کنند.
تأثیرات کم شنوایی
کم شنوایی درمان‌نشده می‌تواند عوارض جدی داشته باشد:
کودکان: تأخیر در گفتار، مشکلات تحصیلی، و انزوای اجتماعی.
بزرگسالان: افسردگی، کاهش عملکرد شغلی، و افزایش خطر زوال عقل (مطالعات Johns Hopkins نشان داده‌اند که کم شنوایی شدید خطر زوال عقل را تا ۵ برابر افزایش می‌دهد).
اقتصادی: WHO تخمین زده که کم شنوایی سالانه ۹۸۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی خسارت می‌زند.
نتیجه‌گیری
کم شنوایی یک چالش جهانی است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌توان تأثیرات آن را کاهش داد. از روش‌های سنتی مثل سمعک و جراحی تا نوآوری‌هایی مثل ژن‌درمانی و داروهای جدید، گزینه‌های متعددی برای مدیریت این مشکل وجود دارد. با این حال، پیشگیری و آموزش عمومی نقش کلیدی در کاهش بار این بیماری دارند. اگر شما یا عزیزانتان علائم کم شنوایی دارید، مشورت با یک ادیولوژیست یا متخصص گوش و حلق و بینی را به تأخیر نیندازید.
منابع: WHO (۲۰۲۴)، Mayo Clinic (۲۰۲۳)، MDPI (۲۰۲۳)، Johns Hopkins (۲۰۲۴)
