فن کالا | بهترین قیمت باتری سمعک | خرید باتری سمعک با کیفیت
نویسنده: پریسا بهشتی تست ادیوگرام: نموداری که سلامت شنوایی شما را آشکار می‌کند
شنوایی یکی از اساسی‌ترین حس‌های انسان است که به ما امکان می‌دهد با جهان اطرافمان ارتباط برقرار کنیم، از موسیقی لذت ببریم و در گفتگوها شرکت کنیم. با این حال، بسیاری از افراد ممکن است بدون اینکه متوجه شوند، به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش سن، بیماری‌ها یا قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، با کاهش شنوایی مواجه شوند. برای ارزیابی دقیق وضعیت شنوایی، از ابزاری به نام ادیوگرام استفاده می‌شود. ادیوگرام یک نمودار تخصصی است که نتایج تست شنوایی را به صورت بصری نمایش می‌دهد و نشان می‌دهد که فرد در چه فرکانس‌ها و با چه شدت صدایی قادر به شنیدن است. این ابزار نه تنها به شناسایی میزان کاهش شنوایی کمک می‌کند، بلکه نوع آن را نیز مشخص می‌کند، که برای برنامه‌ریزی درمان بسیار حیاتی است. در این مقاله، به طور جامع به ساختار ادیوگرام، عوامل مؤثر بر شنوایی، انواع کاهش شنوایی، و نحوه انجام تست ادیوگرام پرداخته می‌شود تا درک بهتری از این موضوع به دست آورید.
درباره شنوایی و ادیوگرام
وقتی تست شنوایی انجام می‌دهید، متخصص شنوایی از شما می‌خواهد که به صداهای مختلفی با فرکانس‌ها و شدت‌های متفاوت گوش دهید. نتایج این تست به صورت گرافیکی روی نموداری به نام ادیوگرام رسم می‌شود. این نمودار یک نمای بصری از توانایی شنوایی شما ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که در چه محدوده فرکانس‌ها (از بم تا زیر) و با چه سطح شدت صوتی (دسی‌بل) می‌توانید صداها را بشنوید. شنوایی طبیعی به این معناست که فرد قادر باشد صداهایی با شدت ۲۰ دسی‌بل یا کمتر را در تمام فرکانس‌ها تشخیص دهد. هرگونه انحراف از این سطح می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در سیستم شنوایی باشد.
ادیوگرام معمولاً به صورت یک نمودار دوبعدی طراحی می‌شود که محور افقی (X) فرکانس‌ها را نشان می‌دهد و محور عمودی (Y) شدت صدا (دسی‌بل) را مشخص می‌کند. این نمودار به متخصصان کمک می‌کند تا الگوهای کاهش شنوایی را شناسایی کنند و تشخیص دهند که مشکل از کجای سیستم شنوایی (گوش خارجی، میانی، داخلی یا عصب شنوایی) ناشی می‌شود.
عوامل مؤثر در شنوایی
دو عامل اصلی که در درک و ارزیابی شنوایی نقش دارند، فرکانس و شدت صدا هستند:
- فرکانس‌ها: فرکانس به تعداد ارتعاشات صوتی در ثانیه (هرتز) اشاره دارد و مانند نت‌های یک پیانو، طیف وسیعی از صداها را شامل می‌شود. فرکانس‌های پایین (مثلاً ۲۵۰ هرتز) صداهای بم مثل صدای طبل یا موتور را تشکیل می‌دهند، در حالی که فرکانس‌های بالا (مثلاً ۸۰۰۰ هرتز) صداهای زیر مثل صدای سوت یا آواز سوپرانو را شامل می‌شوند. ادیوگرام فرکانس‌ها را معمولاً در محدوده ۱۲۵ تا ۸۰۰۰ هرتز پوشش می‌دهد، زیرا این محدوده بیشترین استفاده را در مکالمات روزمره دارد.
- دسی‌بل‌ها (dB): دسی‌بل واحد اندازه‌گیری شدت یا بلندی صدا است. صداهای بسیار نرم (مثل زمزمه) در محدوده ۰ تا ۲۰ دسی‌بل قرار دارند، در حالی که صداهای بسیار بلند (مثل انفجار یا موتور جت) می‌توانند به ۱۱۰ دسی‌بل یا بیشتر برسند. صداهایی با شدت بیش از ۸۵ دسی‌بل، به‌ویژه اگر به مدت طولانی ادامه یابند، می‌توانند به سلول‌های مویی گوش داخلی آسیب بزنند و باعث افت شنوایی شوند.
نمادهای ادیوگرام
ادیوگرام از نمادهای خاصی استفاده می‌کند تا نتایج تست شنوایی را برای هر گوش به صورت جداگانه نمایش دهد:
- خط قرمز: سطح شنوایی گوش راست را نشان می‌دهد.
- خط آبی: سطح شنوایی گوش چپ را نشان می‌دهد.
- X: نشان‌دهنده پاسخ‌های شنوایی گوش چپ است که معمولاً با هدفون چپ اندازه‌گیری می‌شود.
- O: نشان‌دهنده پاسخ‌های شنوایی گوش راست است که با هدفون راست ثبت می‌شود. این نمادها به متخصصان کمک می‌کنند تا تفاوت‌های احتمالی بین دو گوش را بررسی کنند و الگوهای خاصی از کاهش شنوایی را تشخیص دهند.
انواع کاهش شنوایی
ادیوگرام می‌تواند نوع و شدت کاهش شنوایی را مشخص کند. سه نوع اصلی کاهش شنوایی وجود دارد:
- کاهش شنوایی حسی-عصبی (Sensorineural Hearing Loss):
- این نوع کاهش شنوایی معمولاً در گوش داخلی (حلزون) یا عصب شنوایی رخ می‌دهد. علل شایع آن شامل پیری (Presbycusis)، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض صداهای بلند (مثل موسیقی با هدفون یا کار در کارخانه)، و شرایط ارثی است. این نوع کاهش اغلب دائمی است و درمان آن ممکن است نیازمند استفاده از سمعک یا کاشت حلزون باشد.
- کاهش شنوایی انتقالی (Conductive Hearing Loss):
- این مشکل به دلیل اختلال در انتقال صدا از گوش خارجی یا میانی (مثل تجمع موم، عفونت گوش، یا آسیب به پرده گوش) ایجاد می‌شود. این نوع کاهش معمولاً قابل درمان است، مثلاً با جراحی یا دارو.
- کاهش شنوایی مختلط (Mixed Hearing Loss):
- ترکیبی از کاهش حسی-عصبی و انتقالی است که در آن هر دو بخش گوش (داخلی و میانی/خارجی) تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این نوع نیاز به بررسی دقیق‌تر و درمان چندجانبه دارد.
محدوده شنوایی انسان
محدوده شنوایی انسان بسیار گسترده است و از صداهای بسیار ضعیف مثل آواز پرندگان (حدود ۱۰-۲۰ دسی‌بل) تا صداهای بلند مثل سر و صدای صنعتی (بیش از ۹۰ دسی‌بل) را در بر می‌گیرد. فرکانس‌های قابل شنیدن از حدود ۲۰ هرتز (صداهای بم) تا ۲۰,۰۰۰ هرتز (صداهای زیر) متغیر است، هرچند با افزایش سن این محدوده ممکن است کاهش یابد. صداهایی با شدت بیش از ۸۵ دسی‌بل، به‌ویژه اگر به صورت مداوم شنیده شوند (مثل ترافیک سنگین یا استفاده از هدفون با حجم بالا)، می‌توانند به مرور زمان به شنوایی آسیب بزنند. قرار گرفتن در معرض صداهای بالای ۱۲۰ دسی‌بل (مثل کنسرت‌ها یا انفجارها) می‌تواند آسیب فوری ایجاد کند.
چگونه ادیوگرام تفسیر می‌شود؟
در ادیوگرام، هرچه نقاط یا خطوط به سمت بالا (نزدیک‌تر به ۰ دسی‌بل) باشند، شنوایی بهتر است. اگر خطوط به سمت پایین (بیشتر از ۲۰ دسی‌بل) متمایل شوند، نشان‌دهنده کاهش شنوایی است. شدت کاهش شنوایی معمولاً به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
- نرمال: ۰ تا ۲۰ دسی‌بل
- خفیف: ۲۰ تا ۴۰ دسی‌بل
- متوسط: ۴۰ تا ۷۰ دسی‌بل
- شدید: ۷۰ تا ۹۰ دسی‌بل
- عمیق: بیش از ۹۰ دسی‌بل الگوهای خاصی مثل کاهش یکنواخت (در تمام فرکانس‌ها) یا کاهش در فرکانس‌های بالا (شایع در آسیب‌های ناشی از صدا) نیز قابل شناسایی است.
کجا می‌توانم تست ادیوگرام انجام دهم؟
برای انجام تست ادیوگرام، باید به یک متخصص شنوایی (Audiologist) یا کلینیک شنوایی مراجعه کنید. این تست معمولاً در محیطی آرام و با استفاده از تجهیزات پیشرفته مثل ادیومتر انجام می‌شود. در طول تست، شما با هدفون صداهای مختلفی را می‌شنوید و باید با فشار دادن دکمه یا بالا بردن دست، پاسخ دهید. نتایج بلافاصله روی ادیوگرام رسم می‌شود و متخصص توضیح می‌دهد که وضعیت شنوایی شما چگونه است. این تست برای افراد در هر سنی توصیه می‌شود، به‌ویژه اگر در معرض صداهای بلند بوده‌اید یا علائمی مثل وزوز گوش را تجربه می‌کنید.
اهمیت پیشگیری و درمان
پیشگیری از آسیب شنوایی با اجتناب از صداهای بلند، استفاده از محافظ گوش (مثل گوش‌گیر در کنسرت‌ها)، و معاینات منظم ممکن است. اگر کاهش شنوایی تشخیص داده شود، گزینه‌هایی مثل سمعک، کاشت حلزون، یا توان‌بخشی شنوایی در دسترس هستند. آگاهی از وضعیت شنوایی با کمک ادیوگرام می‌تواند زندگی بهتری را برای شما تضمین کند.
نتیجه‌گیری
ادیوگرام ابزاری قدرتمند برای درک وضعیت شنوایی شماست. با شناسایی فرکانس‌ها و شدت‌هایی که می‌شنوید، می‌توانید از سلامت گوش‌هایتان محافظت کنید و در صورت نیاز، اقدامات لازم را انجام دهید. اگر احساس می‌کنید شنوایی‌تان تغییر کرده، فوراً به متخصص مراجعه کنید تا از پیشرفت مشکلات جلوگیری شود
