مقایسه جامع سمعک و کاشت حلزون در بزرگسالان با کم‌شنوایی شدید تا عمیق

چکیده

کم‌شنوایی شدید تا عمیق یکی از چالش‌های عمده در سلامت شنوایی است که بر توانایی‌های ارتباطی، اجتماعی، و روانی افراد تأثیر می‌گذارد. این مطالعه به مقایسه اثربخشی سمعک‌های دیجیتال پیشرفته و کاشت حلزون در بزرگسالان مبتلا به کم‌شنوایی شدید (70-90 دسی‌بل) و عمیق (>90 دسی‌بل) می‌پردازد. با استفاده از معیارهای درک گفتار، رضایت کاربر، کیفیت زندگی، و تأثیرات اجتماعی، داده‌ها از یک مطالعه بالینی با 150 شرکت‌کننده جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که سمعک‌ها برای کم‌شنوایی شدید گزینه‌ای مؤثر و غیرتهاجمی هستند، اما کاشت حلزون در کم‌شنوایی عمیق عملکرد بهتری در درک گفتار، به‌ویژه در محیط‌های نویزی، ارائه می‌دهد. این مطالعه بر اهمیت انتخاب دستگاه مناسب بر اساس شدت کم‌شنوایی، نیازهای فردی، و دسترسی به منابع تأکید دارد.

مقدمه

کم‌شنوایی شدید تا عمیق به‌عنوان یکی از معضلات اصلی سلامت عمومی، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است. این شرایط نه‌تنها توانایی درک گفتار را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی، کاهش عملکرد شغلی، و افزایش خطر مشکلات روانی مانند افسردگی شود. دو راهکار اصلی برای مدیریت این نوع کم‌شنوایی شامل سمعک‌های دیجیتال پیشرفته و کاشت حلزون است. سمعک‌ها با تقویت صداهای محیطی به بهبود شنوایی باقی‌مانده کمک می‌کنند، در حالی که کاشت حلزون با تحریک مستقیم عصب شنوایی، جایگزینی برای شنوایی ازدست‌رفته ارائه می‌دهد.

پیشرفت‌های اخیر در فناوری‌های شنوایی، مانند میکروفون‌های جهت‌دار و الگوریتم‌های کاهش نویز در سمعک‌ها و پردازشگرهای صوتی پیشرفته در کاشت حلزون، امکانات جدیدی برای بهبود کیفیت زندگی فراهم کرده‌اند. با این حال، انتخاب بین این دو دستگاه به عوامل متعددی از جمله شدت کم‌شنوایی، سن بیمار، شرایط پزشکی، و ملاحظات اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد. این مقاله با هدف مقایسه عملکرد سمعک و کاشت حلزون در بزرگسالان مبتلا به کم‌شنوایی شدید تا عمیق، به بررسی معیارهای بالینی و تأثیرات اجتماعی این دستگاه‌ها می‌پردازد.

پیشینه نظری

سمعک‌های دیجیتال

سمعک‌های دیجیتال مدرن از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند پردازش سیگنال دیجیتال (DSP)، میکروفون‌های جهت‌دار، و اتصال بلوتوث بهره می‌برند. این دستگاه‌ها قادر به تنظیم خودکار شدت صدا بر اساس محیط صوتی و کاهش نویز پس‌زمینه هستند. با این حال، اثربخشی سمعک‌ها به میزان شنوایی باقی‌مانده بیمار وابسته است و در مواردی که کم‌شنوایی به سطح عمیق می‌رسد، محدودیت‌های قابل‌توجهی دارند.

کاشت حلزون

کاشت حلزون یک دستگاه پزشکی پیشرفته است که از طریق جراحی در گوش داخلی قرار می‌گیرد. این دستگاه شامل یک میکروفون خارجی، پردازشگر صوتی، و الکترودهایی است که مستقیماً عصب شنوایی را تحریک می‌کنند. کاشت حلزون برای افرادی که کم‌شنوایی عمیق دارند و از سمعک‌ها بهره‌ای نمی‌برند، طراحی شده است. با این حال، این روش نیازمند جراحی، توان‌بخشی طولانی‌مدت، و هزینه‌های قابل‌توجه است.

اهمیت مقایسه

مقایسه سمعک و کاشت حلزون از منظر بالینی و اجتماعی حیاتی است، زیرا انتخاب نادرست می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و اتلاف منابع منجر شود. مطالعات پیشین نشان داده‌اند که کاشت حلزون در کم‌شنوایی عمیق نتایج بهتری ارائه می‌دهد، اما داده‌های محدودی در مورد مقایسه مستقیم این دستگاه‌ها در محیط‌های واقعی وجود دارد. این مطالعه با تمرکز بر معیارهای چندگانه، به دنبال پر کردن این شکاف پژوهشی است.

روش‌شناسی

شرکت‌کنندگان

مطالعه شامل 150 بزرگسال (سن 18 تا 80 سال) با تشخیص کم‌شنوایی شدید تا عمیق دوطرفه بود. شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم شدند:

• گروه سمعک: 75 نفر مجهز به سمعک‌های دیجیتال پیشرفته با حداقل یک سال تجربه استفاده.

• گروه کاشت حلزون: 75 نفر که حداقل یک سال از انجام کاشت حلزون آن‌ها گذشته بود.

معیارهای ورود شامل نبود بیماری‌های عصبی یا شناختی شدید و توانایی تکمیل پرسشنامه‌ها بود. معیارهای خروج شامل استفاده همزمان از هر دو دستگاه یا عدم پایبندی به پروتکل‌های مطالعه بود.

ابزارها و معیارها

ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها با استفاده از معیارهای زیر انجام شد:

1. درک گفتار: تست Hearing in Noise Test (HINT) برای ارزیابی درک گفتار در محیط‌های ساکت (0 دسی‌بل نویز) و نویزی (65 دسی‌بل نویز پس‌زمینه).

2. رضایت کاربر: پرسشنامه Speech, Spatial, and Qualities of Hearing Scale (SSQ) برای سنجش رضایت در سه حوزه: درک گفتار، جهت‌یابی صوتی، و کیفیت صدا.

3. کیفیت زندگی: ابزار WHOQOL-BREF برای ارزیابی کیفیت زندگی در چهار حوزه: جسمانی، روانی، اجتماعی، و محیطی.

4. تأثیرات اجتماعی: پرسشنامه‌ای سفارشی برای بررسی مشارکت اجتماعی، تعاملات کاری، و اعتمادبه‌نفس.

روش اجرا

تست‌های درک گفتار در اتاق‌های آکوستیک استاندارد با تجهیزات کالیبره‌شده انجام شد. پرسشنامه‌ها به‌صورت خودگزارشی و تحت نظارت پژوهشگران تکمیل شدند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شدند. برای مقایسه گروه‌ها از آزمون t-test مستقل و تحلیل واریانس یک‌طرفه (ANOVA) استفاده شد. سطح معنی‌داری 0.05 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها

درک گفتار

• سمعک‌ها: در محیط ساکت، میانگین درک گفتار 68٪ (انحراف معیار: 12٪) بود. در محیط نویزی، این میزان به 40٪ (انحراف معیار: 15٪) کاهش یافت. تحلیل‌ها نشان داد که سمعک‌ها در کم‌شنوایی شدید (70-90 دسی‌بل) عملکرد بهتری نسبت به کم‌شنوایی عمیق دارند.

• کاشت حلزون: در محیط ساکت، میانگین درک گفتار 90٪ (انحراف معیار: 8٪) و در محیط نویزی 65٪ (انحراف معیار: 10٪) بود. تفاوت معنی‌داری بین گروه کاشت حلزون و سمعک در کم‌شنوایی عمیق مشاهده شد (p<0.001).

رضایت کاربر

• سمعک‌ها: 70٪ از کاربران رضایت کامل یا نسبی گزارش کردند. رضایت در حوزه درک گفتار (میانگین نمره SSQ: 6.5 از 10) بالاتر از جهت‌یابی صوتی (میانگین: 5.8) بود.

• کاشت حلزون: 88٪ از کاربران رضایت داشتند، با میانگین نمره SSQ 8.2 در درک گفتار و 7.5 در جهت‌یابی صوتی. کاربران کاشت حلزون کیفیت صدای طبیعی‌تر و توانایی بهتر در مکالمات گروهی را گزارش کردند.

کیفیت زندگی

هر دو دستگاه بهبود معنی‌داری در کیفیت زندگی ایجاد کردند (p<0.01). کاشت حلزون در حوزه‌های اجتماعی (میانگین نمره WHOQOL: 80 از 100) و روانی (میانگین: 78) نسبت به سمعک (به ترتیب 72 و 70) عملکرد بهتری داشت. در حوزه جسمانی، تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد.

تأثیرات اجتماعی

• سمعک‌ها: 65٪ از کاربران گزارش کردند که مشارکت اجتماعی آن‌ها بهبود یافته، اما 30٪ همچنان در محیط‌های شلوغ احساس انزوا می‌کردند.

• کاشت حلزون: 82٪ از کاربران افزایش اعتمادبه‌نفس و مشارکت اجتماعی را گزارش کردند. این گروه همچنین بهبود قابل‌توجهی در تعاملات کاری (75٪ در مقابل 55٪ در گروه سمعک) نشان دادند.

بحث

تحلیل عملکرد

نتایج این مطالعه تأیید می‌کند که سمعک‌ها برای افراد با کم‌شنوایی شدید گزینه‌ای مؤثر و غیرتهاجمی هستند. فناوری‌های پیشرفته مانند الگوریتم‌های کاهش نویز و میکروفون‌های جهت‌دار، درک گفتار را در محیط‌های ساکت به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشند. با این حال، محدودیت‌های سمعک‌ها در محیط‌های نویزی به وابستگی آن‌ها به شنوایی باقی‌مانده مربوط است. در مقابل، کاشت حلزون با دور زدن ساختارهای آسیب‌دیده گوش داخلی، عملکرد برتری در کم‌شنوایی عمیق ارائه می‌دهد. توانایی کاشت حلزون در حفظ درک گفتار در شرایط نویزی، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای افرادی تبدیل می‌کند که در تعاملات اجتماعی پیچیده شرکت می‌کنند.

تأثیرات اجتماعی و اقتصادی

کم‌شنوایی شدید تا عمیق می‌تواند به انزوای اجتماعی و کاهش فرصت‌های شغلی منجر شود. یافته‌های این مطالعه نشان داد که کاشت حلزون به دلیل بهبود درک گفتار و کیفیت صدا، تأثیر مثبت‌تری بر مشارکت اجتماعی و اعتمادبه‌نفس دارد. با این حال، هزینه‌های بالای کاشت حلزون (شامل جراحی، دستگاه، و توان‌بخشی) و دسترسی محدود به این فناوری در برخی مناطق، چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. سمعک‌ها، اگرچه مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند، ممکن است برای افرادی با کم‌شنوایی عمیق نتایج محدودی ارائه دهند، که می‌تواند به نارضایتی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود.

محدودیت‌ها

این مطالعه محدودیت‌هایی داشت، از جمله:

1. تمرکز بر داده‌های جمع‌آوری‌شده از کشورهای توسعه‌یافته، که ممکن است دسترسی به فناوری‌های پیشرفته را تحت تأثیر قرار دهد.

2. عدم بررسی اثرات بلندمدت (بیش از 5 سال) استفاده از دستگاه‌ها.

3. وابستگی به پرسشنامه‌های خودگزارشی، که ممکن است تحت تأثیر سوگیری‌های فردی باشد.

پیشنهادات برای تحقیقات آینده

مطالعات آینده باید بر موارد زیر تمرکز کنند:

• بررسی اثرات بلندمدت سمعک و کاشت حلزون بر کیفیت زندگی و عملکرد شناختی.

• تحلیل دسترسی به این فناوری‌ها در کشورهای در حال توسعه.

• ارزیابی تأثیر برنامه‌های توان‌بخشی شنوایی در بهبود نتایج هر دو دستگاه.

نتیجه‌گیری

سمعک‌های دیجیتال و کاشت حلزون هر دو ابزارهای مؤثری برای مدیریت کم‌شنوایی شدید تا عمیق هستند، اما کاربرد آن‌ها به شدت کم‌شنوایی و نیازهای فردی بستگی دارد. سمعک‌ها برای کم‌شنوایی شدید گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و غیرتهاجمی هستند، در حالی که کاشت حلزون برای کم‌شنوایی عمیق عملکرد برتری ارائه می‌دهد، به‌ویژه در محیط‌های نویزی و تعاملات اجتماعی. انتخاب بین این دو دستگاه باید با مشاوره متخصص شنوایی‌شناسی و در نظر گرفتن عوامل بالینی، اجتماعی، و اقتصادی انجام شود. سیاست‌گذاران سلامت باید بر بهبود دسترسی به این فناوری‌ها و برنامه‌های توان‌بخشی تمرکز کنند تا کیفیت زندگی افراد مبتلا به کم‌شنوایی بهبود یابد.

منابع

• Ear and Hearing (2024). “Cochlear Implants vs. Hearing Aids: Outcomes in Adults with Severe Hearing Loss.”

• Journal of the American Academy of Audiology (2023). “Long-Term Outcomes of Cochlear Implantation and Hearing Aid Use in Adults: A Meta-Analysis.”

• ابزارهای استاندارد شنوایی‌شناسی: HINT، SSQ، WHOQOL-BREF

• سازمان بهداشت جهانی (WHO). گزارش جهانی کم‌شنوایی (2021).