فن کالا | بهترین قیمت باتری سمعک | خرید باتری سمعک با کیفیت
نویسنده: پریسا بهشتی 
همه چیز درباره شنوایی‌سنجی یا ادیومتری
مقدمه
شنوایی‌سنجی یا ادیومتری (Audiometry) یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی در حوزه سلامت گوش و شنوایی است که برای ارزیابی توانایی شنیداری افراد به کار می‌رود. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از تست‌های تخصصی است که نوع، شدت، و علت مشکلات شنوایی را شناسایی می‌کند. شنوایی‌سنجی نه‌تنها برای تشخیص کم شنوایی، بلکه برای تنظیم دستگاه‌های کمکی مثل سمعک و کاشت حلزون و همچنین پیگیری درمان‌های مرتبط با گوش میانی و داخلی حیاتی است. این مقاله به بررسی جامع شنوایی‌سنجی، انواع تست‌های آن، کاربردها، و اهمیت آن در گروه‌های سنی مختلف می‌پردازد.
شنوایی‌سنجی چیست؟
شنوایی‌سنجی مجموعه‌ای از روش‌های علمی است که برای اندازه‌گیری عملکرد سیستم شنوایی انسان طراحی شده است. این تست‌ها معمولاً توسط ادیولوژیست‌ها (متخصصان شنوایی‌شناسی) در محیط‌های کنترل‌شده مثل اتاق‌های عایق صدا انجام می‌شوند. هدف اصلی شنوایی‌سنجی، شناسایی مشکلات شنوایی، تعیین آستانه شنیداری (کم‌ترین شدت صدایی که فرد می‌شنود)، و ارزیابی توانایی فرد در درک گفتار است. نتایج این تست‌ها در قالب نمودارهایی مثل ادیوگرام ارائه می‌شود که اطلاعات دقیقی درباره وضعیت شنوایی فرد فراهم می‌کند.
اهمیت شنوایی‌سنجی
شنوایی یکی از حواس کلیدی انسان است که نقش مهمی در ارتباطات، یادگیری، و کیفیت زندگی ایفا می‌کند. مشکلات شنوایی، اگر به‌موقع تشخیص داده نشوند، می‌توانند عوارض جدی به دنبال داشته باشند:
در کودکان: کم شنوایی می‌تواند باعث تأخیر در گفتار، مشکلات یادگیری، و کاهش اعتمادبه‌نفس شود.
در بزرگسالان: کم شنوایی ممکن است به انزوای اجتماعی، افسردگی، یا کاهش عملکرد شغلی منجر شود.
در سالمندان: کم شنوایی مرتبط با پیری (پره‌سبی‌کوزیس) می‌تواند خطر زوال عقل را افزایش دهد.
شنوایی‌سنجی با تشخیص زودهنگام این مشکلات، امکان مداخله به‌موقع را فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال، غربالگری شنوایی در نوزادان می‌تواند کم شنوایی مادرزادی را شناسایی کند و با درمان زودهنگام (مثل سمعک یا کاشت حلزون)، از مشکلات رشدی جلوگیری کند.
انواع تست‌های شنوایی‌سنجی
شنوایی‌سنجی شامل تست‌های متنوعی است که هر کدام جنبه خاصی از سیستم شنوایی را بررسی می‌کنند. در ادامه، مهم‌ترین انواع این تست‌ها توضیح داده شده‌اند:
۱. ادیومتری تون خالص (Pure Tone Audiometry)
این تست استانداردترین روش شنوایی‌سنجی است که توانایی فرد در شنیدن صداهای خالص (با فرکانس‌ها و شدت‌های مختلف) را می‌سنجد. بیمار در یک اتاق عایق صدا هدفون می‌گذارد و به صداهای بوق‌مانند گوش می‌دهد. هر بار که صدا را می‌شنود، با فشار دادن دکمه یا علامت دادن پاسخ می‌دهد. این تست در دو حالت انجام می‌شود:
هدایت هوایی: بررسی کل سیستم شنوایی (گوش خارجی، میانی، و داخلی).
هدایت استخوانی: بررسی عملکرد گوش داخلی با استفاده از دستگاهی که روی استخوان پشت گوش قرار می‌گیرد.
نتایج در ادیوگرام نمایش داده می‌شود که شدت کم شنوایی (از خفیف تا عمیق) و نوع آن (حسی‌عصبی، انتقالی، یا مختلط) را نشان می‌دهد.
۲. ادیومتری گفتاری (Speech Audiometry)
این تست توانایی فرد در تشخیص و درک کلمات گفتاری را ارزیابی می‌کند. کلمات یا جملات با شدت‌های مختلف (از بسیار آرام تا بلند) پخش می‌شوند و بیمار باید آن‌ها را تکرار کند یا تشخیص دهد. این تست شامل دو بخش است:
آستانه تشخیص گفتار: کم‌ترین شدت صدایی که فرد می‌تواند کلمات را تشخیص دهد.
درک گفتار: توانایی فهم کلمات در شدت‌های بالاتر.
این تست به‌ویژه برای تنظیم سمعک یا ارزیابی مشکلات شنوایی در محیط‌های پر سر و صدا مفید است.
۳. ادیومتری امپدانس (Impedance Audiometry)
این تست عملکرد گوش میانی و پرده گوش را بررسی می‌کند و شامل دو بخش است:
تمپانومتری: با ایجاد تغییرات فشار در کانال گوش، حرکت پرده گوش را می‌سنجد. این تست می‌تواند مشکلاتی مثل تجمع مایع در گوش میانی یا پارگی پرده گوش را تشخیص دهد.
رفلکس صوتی: واکنش عضلات گوش میانی به صداهای بلند را بررسی می‌کند. نبود این رفلکس می‌تواند نشانه مشکلات عصبی یا گوش میانی باشد.
۴. ادیومتری فوق آستانه (Supra-threshold Audiometry)
این تست برای بررسی دقیق‌تر مشکلات شنوایی در فرکانس‌های خاص یا شرایط پیچیده استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، در بیماری منییر (که با وزوز گوش و سرگیجه همراه است)، این تست می‌تواند اطلاعات تکمیلی ارائه دهد.
۵. شنوایی‌سنجی با رایانه (Computerized Audiometry)
این روش از فناوری‌های پیشرفته برای تست خودکار و دقیق استفاده می‌کند. بیمار به صداها پاسخ می‌دهد و نرم‌افزار نتایج را تحلیل می‌کند. این تست برای کودکان، افراد با ناتوانی، یا کسانی که نمی‌توانند به‌صورت دستی پاسخ دهند، مناسب است.
۶. تست‌های غربالگری نوزادان
نوزادان معمولاً با دو تست غربالگری بررسی می‌شوند:
OAE (Otoacoustic Emissions): پاسخ سلول‌های مویی گوش داخلی به صدا را می‌سنجد. این تست غیرتهاجمی است و در خواب نوزاد انجام می‌شود.
ABR (Auditory Brainstem Response): واکنش مغز به صداها را با الکترودهای متصل به پوست سر اندازه‌گیری می‌کند. این تست برای تشخیص کم شنوایی عصبی مفید است.
کاربردهای شنوایی‌سنجی
شنوایی‌سنجی در موارد متعددی کاربرد دارد:
تشخیص کم شنوایی: شناسایی نوع و شدت کم شنوایی برای تعیین درمان مناسب.
تنظیم سمعک و کاشت حلزون: نتایج تست‌ها به ادیولوژیست کمک می‌کند تا دستگاه‌ها را برای نیازهای خاص بیمار تنظیم کند.
ارزیابی بیماری‌های گوش: مثل اوتیت میانی، منییر، یا تومورهای عصب شنوایی.
غربالگری شغلی: برای کارگرانی که در معرض سر و صدای زیاد هستند (مثل کارگران ساختمانی یا خلبانان).
تحقیقات علمی: در مطالعات شنوایی‌شناسی و عصب‌شناسی.
چه کسانی باید شنوایی‌سنجی انجام دهند؟
شنوایی‌سنجی برای گروه‌های زیر توصیه می‌شود:
نوزادان: غربالگری در بدو تولد برای تشخیص کم شنوایی مادرزادی.
کودکان: به‌ویژه اگر تأخیر گفتاری، عفونت مکرر گوش، یا مشکلات یادگیری دارند.
بزرگسالان: در صورت بروز علائمی مثل وزوز گوش، مشکل در شنیدن مکالمات، یا احساس کیپی گوش.
سالمندان: برای بررسی کم شنوایی مرتبط با پیری.
افراد در معرض خطر: مثل نوازندگان، کارگران کارخانه، یا بیماران با سابقه ضربه به سر.
فرآیند انجام تست
شنوایی‌سنجی معمولاً در یک اتاق عایق صدا انجام می‌شود تا تداخل صداهای محیطی به حداقل برسد. مراحل کلی عبارتند از:
مشاوره اولیه: ادیولوژیست درباره سابقه پزشکی، علائم، و قرار گرفتن در معرض سر و صدا سؤال می‌کند.
انجام تست‌ها: بسته به نیاز، یک یا چند تست (مثل تون خالص یا امپدانس) انجام می‌شود.
تحلیل نتایج: ادیوگرام و سایر داده‌ها بررسی شده و توضیح داده می‌شوند.
توصیه درمانی: ممکن است شامل سمعک، جراحی، یا ارجاع به متخصص گوش و حلق و بینی باشد.
نکات مهم قبل از تست
حداقل ۲۴ ساعت قبل از تست از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند خودداری کنید.
در صورت عفونت گوش، سرماخوردگی، یا مصرف داروهای خاص، به ادیولوژیست اطلاع دهید.
برای کودکان، تست بهتر است زمانی انجام شود که کودک آرام و هوشیار است.
پیشرفت‌های اخیر در شنوایی‌سنجی
با پیشرفت فناوری، روش‌های شنوایی‌سنجی دقیق‌تر و کاربرپسندتر شده‌اند. دستگاه‌های پرتابل شنوایی‌سنجی امکان انجام تست در خانه یا مناطق دورافتاده را فراهم کرده‌اند. همچنین، نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند نتایج تست‌ها را سریع‌تر تحلیل کنند و به ادیولوژیست‌ها در تشخیص دقیق‌تر کمک کنند.
نتیجه‌گیری
شنوایی‌سنجی یک ابزار حیاتی برای حفظ سلامت شنوایی و بهبود کیفیت زندگی است. با انجام منظم این تست‌ها، می‌توان مشکلات شنوایی را زودهنگام تشخیص داد و از عوارض جدی‌تر جلوگیری کرد. اگر شما یا عزیزانتان علائمی مثل مشکل در شنیدن، وزوز گوش، یا تأخیر گفتاری دارید، حتماً به یک متخصص شنوایی‌شناسی مراجعه کنید.
