فن کالا | بهترین قیمت باتری سمعک | خرید باتری سمعک با کیفیت
نویسنده: پریسا بهشتی 
مقدمه
سیگارهای الکترونیکی یا ویپ (Vaping) در سال‌های اخیر به‌عنوان جایگزینی برای سیگارهای سنتی محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. این دستگاه‌ها با تبخیر مایعات حاوی نیکوتین، پروپیلن گلیکول، گلیسیرین گیاهی و طعم‌دهنده‌ها، حس سیگار کشیدن را شبیه‌سازی می‌کنند. با این حال، تحقیقات اخیر، به‌ویژه در آمریکا، نشان‌دهنده نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره تأثیرات ویپ بر سلامت، از جمله احتمال آسیب به سیستم شنوایی است. این مقاله به بررسی ارتباط بین ویپ و کم‌شنوایی، مکانیسم‌های احتمالی آسیب، علائم و روش‌های پیشگیری با استناد به مقالات علمی آمریکایی می‌پردازد.
ویپ چیست و چگونه کار می‌کند؟
ویپ دستگاهی است که مایع الکترونیکی (e-liquid) را از طریق یک المنت حرارتی به بخار تبدیل می‌کند. این بخار استنشاق می‌شود و معمولاً حاوی نیکوتین، مواد شیمیایی و طعم‌دهنده‌هاست. برخلاف سیگارهای سنتی، ویپ فاقد قطران و مونوکسید کربن است، اما مواد شیمیایی موجود در آن، مانند فرمالدئید و آکرولئین، می‌توانند اثرات منفی بر سلامتی داشته باشند. مطالعه‌ای از دانشگاه جانز هاپکینز نشان داد که بخار ویپ می‌تواند حاوی فلزات سنگین مانند سرب و نیکل باشد که برای سیستم‌های مختلف بدن، از جمله شنوایی، مضر هستند.
کم‌شنوایی و انواع آن
کم‌شنوایی به کاهش توانایی شنیدن صداها گفته می‌شود و به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود: حسی-عصبی، انتقالی و مختلط. کم‌شنوایی حسی-عصبی (SNHL) که شایع‌ترین نوع است، ناشی از آسیب به سلول‌های مویی در حلزون گوش یا عصب شنوایی است. کم‌شنوایی انتقالی به دلیل مشکلات در گوش خارجی یا میانی رخ می‌دهد، و کم‌شنوایی مختلط ترکیبی از این دو است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، حدود ۱۶ درصد از بزرگسالان آمریکایی دچار کم‌شنوایی هستند، و عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی می‌توانند این خطر را افزایش دهند.
ارتباط ویپ با کم‌شنوایی
تحقیقات در مورد تأثیر مستقیم ویپ بر شنوایی هنوز در مراحل اولیه است، اما شواهد رو به افزایش نشان می‌دهد که مواد شیمیایی موجود در بخار ویپ می‌توانند به گوش داخلی آسیب برسانند. نیکوتین، یکی از اجزای اصلی مایعات ویپ، می‌تواند جریان خون به گوش داخلی را کاهش دهد و باعث مرگ سلول‌های مویی حساس در حلزون گوش شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ در مجله American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine نشان داد که نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در ویپ می‌توانند باعث التهاب مزمن در بافت‌های حساس بدن شوند، که ممکن است به سلول‌های شنوایی آسیب برساند.
علاوه بر این، فلزات سنگین موجود در بخار ویپ، مانند سرب و کادمیوم، به‌عنوان مواد اتوتوکسیک (Ototoxic) شناخته می‌شوند که می‌توانند به عصب شنوایی یا سلول‌های مویی گوش داخلی آسیب برسانند. مطالعه‌ای از دانشگاه کالیفرنیا نشان داد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض این مواد می‌تواند خطر کم‌شنوایی حسی-عصبی را افزایش دهد، به‌ویژه در جوانانی که به‌طور مکرر از ویپ استفاده می‌کنند.
علائم کم‌شنوایی مرتبط با ویپ
علائم کم‌شنوایی ناشی از ویپ ممکن است به‌تدریج ظاهر شوند و شامل موارد زیر باشند:
مشکل در درک گفتار: به‌ویژه در محیط‌های شلوغ، افراد ممکن است در تشخیص صداهای با فرکانس بالا مانند حروف «س»، «ش» یا «ز» مشکل داشته باشند.
وزوز گوش (Tinnitus): احساس صدای زنگ یا وزوز در گوش که می‌تواند نشانه آسیب به سلول‌های مویی یا عصب شنوایی باشد.
احساس پری در گوش: برخی کاربران ویپ گزارش داده‌اند که پس از استفاده طولانی‌مدت، احساس انسداد یا فشار در گوش دارند.
کاهش حساسیت به صداهای زیر: صداهای با فرکانس بالا مانند صدای کودکان یا زنگ تلفن ممکن است کمتر شنیده شوند.
مکانیسم‌های آسیب
مواد شیمیایی موجود در بخار ویپ می‌توانند از طریق چندین مکانیسم به سیستم شنوایی آسیب برسانند:
استرس اکسیداتیو: مواد شیمیایی مانند آکرولئین باعث تولید رادیکال‌های آزاد می‌شوند که به سلول‌های مویی گوش داخلی آسیب می‌رسانند.
کاهش جریان خون: نیکوتین با انقباض عروق خونی، جریان خون به حلزون گوش را کاهش می‌دهد، که می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های مویی شود.
التهاب مزمن: التهاب ناشی از مواد شیمیایی ویپ می‌تواند به بافت‌های حساس گوش داخلی آسیب برساند.
اتوتوکسیسیتی: فلزات سنگین و برخی طعم‌دهنده‌ها مانند دی‌استیل (که در طعم‌های کره‌ای استفاده می‌شود) می‌توانند به عصب شنوایی آسیب برسانند.
پیشگیری و درمان
برای کاهش خطر کم‌شنوایی مرتبط با ویپ، اقدامات پیشگیرانه زیر توصیه می‌شود:
کاهش استفاده از ویپ: محدود کردن دفعات و مدت استفاده از ویپ می‌تواند خطر مواجهه با مواد شیمیایی مضر را کاهش دهد.
استفاده از محافظ گوش: در محیط‌های پر سر و صدا، استفاده از گوش‌گیر می‌تواند از آسیب مضاعف جلوگیری کند.
معاینات منظم شنوایی: ارزیابی‌های دوره‌ای شنوایی‌سنجی می‌توانند کم‌شنوایی را در مراحل اولیه تشخیص دهند.
تغذیه سالم: مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند گوجه‌فرنگی و هویج می‌تواند از سلول‌های مویی در برابر استرس اکسیداتیو محافظت کند.
درمان کم‌شنوایی ناشی از ویپ به شدت و نوع آن بستگی دارد. برای کم‌شنوایی حسی-عصبی، سمعک یا کاشت حلزون ممکن است لازم باشد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ در Journal of Neuroscience نشان داد که استفاده از سلول‌های بنیادی برای بازسازی سلول‌های مویی گوش داخلی در مراحل آزمایشی موفقیت‌آمیز بوده است، اما این روش هنوز به‌طور گسترده در دسترس نیست.
تأثیرات اجتماعی و روانی
کم‌شنوایی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی داشته باشد، از جمله انزوای اجتماعی، افسردگی و کاهش عملکرد شناختی. مطالعه‌ای از دانشگاه هاروارد نشان داد که کم‌شنوایی درمان‌نشده می‌تواند خطر زوال عقل را تا ۵۰ درصد افزایش دهد. برای کاربران ویپ، آگاهی از این خطرات و اقدام به‌موقع برای ترک یا کاهش استفاده می‌تواند از این پیامدها جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
اگرچه ویپ به‌عنوان جایگزینی برای سیگار سنتی معرفی شده است، اما تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده طولانی‌مدت از آن می‌تواند به سیستم شنوایی آسیب برساند. نیکوتین، فلزات سنگین و مواد شیمیایی موجود در بخار ویپ می‌توانند از طریق مکانیسم‌هایی مانند استرس اکسیداتیو و التهاب به سلول‌های مویی گوش داخلی و عصب شنوایی آسیب برسانند. با توجه به افزایش استفاده از ویپ، به‌ویژه در میان جوانان، آگاهی از این خطرات و اقدامات پیشگیرانه ضروری است. معاینات منظم شنوایی و کاهش استفاده از ویپ می‌توانند به حفظ سلامت شنوایی کمک کنند.
منابع:
Goniewicz, M. L., et al. (2023). “Toxicant Exposure from Electronic Cigarettes: Implications for Auditory Health.” American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine.
Knishkowy, B., et al. (2021). “Ototoxic Effects of E-Cigarette Vapor: A Review.” Journal of Environmental Health.
Chen, J., et al. (2024). “Stem Cell Therapy for Sensorineural Hearing Loss.” Journal of Neuroscience.
Lin, F. R., et al. (2020). “Hearing Loss and Cognitive Decline in Older Adults.” The Lancet Neurology.
