چرا ناشنوایی درماننشده برای مغز شما بد است
محرومیت شنوایی زمانی اتفاق میافتد که مغز شما از صدا محروم میشود، مانند ناشنوایی درماننشده. با گذشت زمان، مغز توانایی پردازش صدا را از دست میدهد. اگر ناشنوایی درمان نشود، بخشهایی از مغز که بهطور معمول مسئول شنیدن هستند، برای انجام کارهای دیگر «تخصیص مجدد» میشوند. این بخشها همچنین تمایل به کوچک شدن یا تحلیل رفتن پیدا میکنند.
این مسئله میتواند برای هر کسی که دچار کاهش شنوایی است، رخ دهد و نه فقط در موارد شدید.
جنایلی پی. پولیدو، دکترای شنواییشناسی در مرکز شنوایی HearCare در سارسوتا، فلوریدا، میگوید: «محرومیت شنوایی زمانی است که مغز به دلیل نبود تحریک، در درک و پردازش اطلاعات دچار مشکل میشود.»
آتروفی مغز ناشی از ناشنوایی درماننشده
شنوایی یک فعالیت مغزی است (گاهی «شنوایی مغزی» نیز نامیده میشود). گوشها صدا را بهصورت پالسهای الکتریکی از طریق عصب شنوایی منتقل میکنند، اما در مغز است که این پالسهای الکتریکی به آنچه ما بهعنوان صدا میشناسیم، تبدیل میشوند.
وقتی صداهای کمتری به مغز میرسند، مغز با تغییر روش عملکرد خود واکنش نشان میدهد. حتی با کاهش شنوایی جزئی، بخشهای مغز که وظیفه پردازش شنوایی را دارند، میتوانند بهجای آن به پردازش بصری تغییر یابند. طبق مطالعهای در سال ۲۰۱۴ درباره تأثیرات کاهش شنوایی بر بازسازی مغز، تغییرات منفی دیگری نیز در مغز رخ میدهند که در نتیجه، حتی پس از استفاده از سمعک نیز ممکن است پردازش صدا دشوار باشد. در موارد نادر، این وضعیت میتواند به توهمات شنیداری منجر شود که به آن «سندروم گوش موزیکال» گفته میشود.
اگر ناشنوایی برای مدت طولانی درمان نشود، بخشهای شنوایی مغز ممکن است برای انجام عملکردهای دیگر «بازتخصیص» شوند. این امر میتواند درمان ناشنوایی را با روشهای استاندارد مانند سمعک دشوارتر کند. شنواییشناسان این پدیده را با اصطلاح «از آن استفاده کن یا از دستش بده» توصیف میکنند.
از آن استفاده کن یا از دستش بده: کاهش شنوایی و عملکرد مغز
اگر درباره شنوایی با شنواییشناسان صحبت کنید، یک عبارت را بارها خواهید شنید: «از آن استفاده کن یا از دستش بده.»
«هرچه بیشتر برای درمان منتظر بمانید، مغز در درک و پردازش اطلاعات با مشکل بیشتری روبهرو میشود.» این را دکتر جنایلی پولیدو، عضو آکادمی شنواییشناسی آمریکا میگوید.
به این معنی که ممکن است صداهای گفتار کسی را «بشنوید»، اما مغز شما در درک واژههای واقعی که استفاده میشوند دچار مشکل خواهد شد. برخی افراد ممکن است تصور کنند دچار کاهش توانایی شناختی شدهاند، در حالی که مشکل اصلی کاهش شنوایی است.
آیا محرومیت شنوایی دائمی است؟
هنوز مشخص نیست که تحلیل مغزی دائمی است یا نه و این موضوع احتمالاً از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
به طور کلی، «مغز بسیار انعطافپذیر است و میتواند تغییرات زیادی را ایجاد کند—زمانی که تحریک شود، ارتباطات جدیدی میتواند شکل بگیرد تا بتواند اطلاعات بیشتری را درک کند.» این گفته پولیدو است.
مطالعه کوچکی درباره فواید شناختی نورولوژیکی نشان داده است که استفاده از سمعک ممکن است تغییرات جبرانی در تخصیص منابع مغزی را معکوس کند؛ به بیان دیگر، با استفاده منظم از سمعک، تغییرات منفی در مغز ممکن است بهبود یابد. تحلیل مغزی ممکن است کند یا متوقف شود و مغز شما دوباره شروع به دریافت سیگنالهای صوتی کند.
دلایل محرومیت شنوایی
یکی از دلایل رایج برای محرومیت شنوایی، اجتناب از درمان کاهش شنوایی است. بهعنوان مثال، اگر سمعکها در کیفشان باقی بمانند (و نه در گوش)، ممکن است محرومیت شنوایی ایجاد شود.
پولیدو میگوید: «این بیشتر زمانی اتفاق میافتد که فردی کاهش شنوایی تشخیص دادهشدهای دارد و آن را درمان نمیکند. در این مدت، عدم تحریک شنوایی باعث میشود که ارتباط بین گوش و مغز ضعیف شود.» او میگوید عصب شنوایی شروع به تحلیل رفتن و تضعیف میکند.
او همچنین اشاره میکند که این مشکل زمانی ممکن است رخ دهد که افراد در هر دو گوش کاهش شنوایی دارند اما فقط در یک گوش از سمعک استفاده میکنند.
چرا دو سمعک مهم است
برخی افراد بهدلیل کمهزینهتر یا راحتتر بودن، یک سمعک را انتخاب میکنند. اما معمولاً، پولیدو میگوید، این بهدلیل قیمت سمعکها است. با این حال، استفاده از یک سمعک—در صورتی که هر دو گوش کاهش شنوایی دارند—تأثیر منفی خواهد داشت.
پولیدو میگوید: «طرفی که از دستگاه شنوایی استفاده میکند قوی و سالم باقی میماند، اما طرفی که بدون دستگاه شنوایی است، ضعیف شده و بیشتر از طرف دیگر تحلیل میرود.»
دلیل نیاز به دو سمعک بهتر از یکی
محرومیت شنوایی همچنین ممکن است ناشی از سمعکهایی باشد که خوب تنظیم نشدهاند یا بهدرستی برنامهریزی نشدهاند. این یکی از دلایلی است که پیگیری با شنواییشناس یا متخصص دستگاه شنوایی در صورت نارضایتی از سمعک ضروری است.
بهخاطر داشته باشید که سمعکها با توجه به نیازهای خاص شما تنظیم میشوند و بسیار پیچیدهتر از عینکها هستند. ممکن است به بیش از یک جلسه برای یادگیری نحوه صحیح استفاده از آنها نیاز داشته باشید. همچنین، شنوایی شما در طول زمان تغییر خواهد کرد، بنابراین پیگیری منظم در معاینات شنوایی ضروری است.
تنظیم سمعک ممکن است زمانبر باشد
استفاده از سمعک نیازمند صبر است. برخلاف عینک، که تقریباً بلافاصله بعد از گذاشتن آن آماده استفاده است، عادت کردن به بازگشت شنوایی یک فرآیند تدریجیتر است. همچنین، این فرآیند در هر فرد متفاوت است—برخی افراد در عرض چند روز یا هفته عادت میکنند، در حالی که برای برخی دیگر زمان بیشتری میبرد.
استفاده از سمعکها ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشد، بهخصوص اگر مدت زیادی از شنوایی کامل شما گذشته باشد.
پولیدو اشاره میکند که «شایعترین نوع کاهش شنوایی، آهسته و تدریجی است—بهطوری که به آن عادت میکنید و فکر میکنید که شنیدن به این شکل عادی است.» مغز شما نیز به این وضعیت عادت میکند. با گذاشتن سمعک، صداهای محیط اطراف (مانند صدای ماشین ظرفشویی یا یخچال) و حتی صدای خودتان میتواند بلند بهنظر برسد.
خبر خوب: با گذر زمان، عادت خواهید کرد
پولیدو میگوید: «با گذشت زمان، اگر دستگاهها را بهطور مداوم استفاده کنید، مغز به صدا عادت میکند و خود را سازگار میکند.»
اما نیاز به کمی صبر هست—برخلاف عینک، که تقریباً بلافاصله بعد از گذاشتن آماده استفاده است، عادت کردن به بازگشت شنوایی یک فرآیند تدریجیتر است. این فرآیند برای هر فرد متفاوت است—برخی افراد در عرض چند روز یا هفته عادت میکنند، در حالی که برای برخی دیگر زمان بیشتری میبرد.
پس از عادت کردن، سعی کنید از گرفتن «تعطیلات از سمعک» اجتناب کنید. سمعکهای خود را در تمام طول روز، حتی زمانی که در خانه تنها هستید، استفاده کنید. این کار شنوایی و مغز شما را تیز و هوشیار نگه میدارد.
تمرین شنوایی برای تقویت شنوایی
ابزار مفید دیگر میتواند بازتوانی شنوایی باشد. مشابه فیزیوتراپی، بازتوانی شنوایی به بازآموزی برخی از مهارتهای دریافت ارتباطات که ممکن است از دست رفته باشد، کمک میکند. بازیهای جدید تمرینی شنوایی در خانه آن را آسان کردهاند و گوش دادن به کتابهای صوتی نیز بهعنوان یک تمرین شنیداری مفید محسوب میشود. این برنامهها میتوانند بهویژه در بهبود خستگی شنیداری مؤثر باشند.
جلوگیری از محرومیت شنوایی قبل از وقوع آن
البته، بهترین راه برای جلوگیری از محرومیت شنوایی این است که نسبت به شنوایی خود فعالانه عمل کنید.
انجمن گفتار-زبان-شنوایی آمریکا (ASHA) توصیه میکند که بزرگسالان تا سن ۵۰ سالگی هر ۱۰ سال یکبار و بعد از آن هر سه سال یکبار معاینه شنوایی داشته باشند.
پولیدو میگوید: «ما توصیه میکنیم که همه افراد بالای ۵۰ سال، چه مشکل شنوایی داشته باشند یا نه، معاینه یا ارزیابی شنوایی داشته باشند.»
پولیدو اشاره میکند که حتی کاهش شنوایی خفیف بر درک و پردازش تأثیر میگذارد و با افت شناختی مرتبط است. کاهش شنوایی متوسط تا شدید با زوال عقل مرتبط است.
«انجام آزمایش شنوایی زودهنگام بسیار مهم است.»